ชาวมลายูพุทธ: อัตลักษณ์ที่เปลี่ยนไป แต่วัฒนธรรมที่ยังฝังรากในคนใต้

ชาวมลายูพุทธ: อัตลักษณ์ที่เปลี่ยนไป แต่วัฒนธรรมที่ยังฝังรากในคนใต้

แม้วันนี้คนใต้ไทยพุทธจะมองว่าตัวเองเป็นไทยโดยสมบูรณ์ พูดภาษาไทย นับถือพุทธศาสนา และใช้ชีวิตแบบไทยทุกประการ แต่เชื่อหรือไม่ว่า รากเหง้ามลายูยังคงอยู่ในทุกมิติของวัฒนธรรม ไม่ว่าจะเป็นภาษา ศิลปะ อาหาร และขนบธรรมเนียมที่พวกเขาสืบทอดมาตั้งแต่บรรพบุรุษ

ร่องรอยของมลายูในภาษาไทยปักษ์ใต้

สำเนียงปักษ์ใต้มีจังหวะการพูดที่รวดเร็ว หนักแน่น และแตกต่างจากไทยกลางอย่างชัดเจน คำศัพท์หลายคำที่ใช้กันเป็นเรื่องปกติในชีวิตประจำวัน ล้วนมีรากจากภาษามลายู เช่น

 “เกลอ” (เพื่อน) จาก Keluluh

 “ตะเบะ” (วันทยหัตถ์) จาก Tabei

 “บูดู” (น้ำปลาหมัก) จาก Budu

 “ดะ” (อย่า) จาก Tak

 “อาจาด” (แตงกวาดอง) จาก Acar

ทำไมภาษาไทยปักษ์ใต้ถึงแตกต่างจากไทยกลาง?

เมื่อรัฐสยามขยายอำนาจลงมาสู่ภาคใต้ ลูกหลานชาวมลายูต้องเรียนรู้ภาษาไทยเป็นภาษาที่สอง (L2) เพื่อใช้ในการปกครองและสื่อสารกับทางการไทย ด้วยพื้นฐานเสียงจากภาษามลายู ทำให้ภาษาไทยสำเนียงปักษ์ใต้มีเอกลักษณ์ เช่น

 เสียงสระถูกลดรูปและกระชับขึ้น เช่น “ไปไหน” → “ไปไน”

 จังหวะการพูดที่รวดเร็วและหนักแน่น คล้ายกับภาษามลายู

 เสียง “ร” ยังชัดเจนและกลิ้งลิ้น เช่น “โรงเรียน”, “ร้อน”, “รถไฟ” ซึ่งแตกต่างจากบางสำเนียงไทยกลาง

#สำเนียงจากทั่วโลก: #ประสบการณ์ตรงจากห้องเรียนที่อินเดีย

กระบวนการนี้ คล้ายกับสิ่งที่ผมได้สัมผัสระหว่างการอบรมฝึกอบรมภาษาอังกฤษที่กรุงนิวเดลี ประเทศอินเดีย ในปี 2559 ผมได้พบเพื่อนร่วมชั้นเรียนจากหลายประเทศ และทุกคน พูดภาษาอังกฤษด้วยสำเนียงที่สะท้อนรากภาษาแม่ของตนเอง

 #เอเชียใต้: อินเดีย ศรีลังกา ภูฏาน และเนปาล มีจังหวะการพูดที่ได้รับอิทธิพลจากสันสกฤตและฮินดี

 #เอเชียกลาง: คาซัคสถาน คีร์กีซสถาน และอุซเบกิสถาน มีสำเนียงที่สะท้อนรากของภาษาตระกูลเตอร์กิก

 #แอฟริกา: ไอวอรีโคสต์ คองโก เอธิโอเปีย แคเมอรูน ซิมบับเว เซียร่าลีโอน มีจังหวะการพูดที่สะท้อนรากของภาษาท้องถิ่น

 #ตะวันออกกลาง: เพื่อนจากโอมาน มีสำเนียงที่สะท้อนเอกลักษณ์ของภาษาอาหรับ

#แคริบเบียน: เพื่อนจากเฮติ มีสำเนียงที่ได้รับอิทธิพลจากภาษาฝรั่งเศสและครีโอล (Haitian Creole) ทำให้บางเสียงออกเสียงแตกต่างจากภาษาอังกฤษมาตรฐาน โดยเฉพาะการออกเสียงตัว “h” และจังหวะการพูดที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว

 #โอเชียเนีย: เพื่อนจากปาปัวนิวกินี มีสำเนียงที่สะท้อนรากภาษาออสโตรนีเซียนของชนเผ่าพื้นเมือง

#ยุโรปตะวันออกและบอลข่าน: รัสเซีย: ภาษาอังกฤษของเพื่อนจากรัสเซียมีจังหวะการพูดที่หนักแน่น และมักไม่มีเสียง “th” ในภาษาอังกฤษ ทำให้บางคำถูกออกเสียงใกล้เคียงกับ “z” หรือ “d” แทน  ลิทัวเนีย: เพื่อนจากลิทัวเนียพูดภาษาอังกฤษด้วยจังหวะของภาษาบอลติก ซึ่งมีเสียงสระที่หนักแน่นและจังหวะการพูดที่มั่นคง  เบลารุส: สำเนียงภาษาอังกฤษของเพื่อนจากเบลารุสได้รับอิทธิพลจากรัสเซีย มีเสียงพยัญชนะที่เด่นชัดและการออกเสียงที่เน้นหนักในพยางค์ต้นของคำ

#เอเชียตะวันออก: มองโกเลีย: เพื่อนจากมองโกเลียพูดภาษาอังกฤษด้วยจังหวะที่สะท้อนลักษณะของภาษามองโกลิก ซึ่งเป็นภาษาที่มีเสียงพยัญชนะหนักแน่นและมีการลงน้ำหนักในพยางค์ต้นของคำ สำเนียงของพวกเขามักจะมีเสียงที่แน่นและชัดเจนมากกว่าภาษาอังกฤษสำเนียงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

#เอเชียตะวันออกเฉียงใต้:  เพื่อนจากเวียดนาม กัมพูชา (รุ่นผมไม่มีพม่า) มีสำเนียงที่สะท้อนรากภาษาออสโตรเอเชียติก  ลาว: ภาษาอังกฤษของเพื่อนจากลาวได้รับอิทธิพลจากภาษาลาว ซึ่งมีโครงสร้างเสียงคล้ายกับภาษาไทย มีโทนเสียงสูงต่ำที่ชัดเจน และบางครั้งออกเสียง “r” เป็น “l”

แม้แต่ผมเอง ก็พูดภาษาอังกฤษด้วยสำเนียงไทยโดยไม่รู้ตัว เช่นเดียวกับที่สำเนียงไทยปักษ์ใต้เกิดขึ้นจากการที่ลูกหลานมลายูต้องเรียนรู้ภาษาไทย แล้วพูดออกมาด้วยจังหวะและเสียงของตนเอง

#ย้อนกลับมาดูที่รากเหง้าของตัวเอง

ศิลปะ วัฒนธรรม และขนบธรรมเนียมที่เราสืบทอดมาไม่ใช่สิ่งที่เราได้รับจากมลายู แต่มันเป็นของเราเองมาตั้งแต่ต้น

 หนังตะลุง มีรากเดียวกับ “วายัง กูลิต” ของมลายู แต่เราไม่ได้รับมาในภายหลัง เพราะมันเป็นของเรามาตั้งแต่บรรพบุรุษ

 มโนราห์ เดิมเป็นพิธีกรรมเกี่ยวกับจิตวิญญาณของชาวมลายู และแม้ว่าวันนี้มันถูกมองว่าเป็นศิลปะของไทยพุทธ แต่มัน ฝังอยู่ในรากของเรา

อาหารใต้ก็เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็น  ข้าวยำกับบูดู ที่เรากินมาตั้งแต่เด็ก  แกงกะทิและเครื่องเทศ ที่เป็นรสชาติของบ้านเรา

ทั้งหมดนี้ ไม่ใช่สิ่งที่เรารับมา ไม่ใช่สิ่งที่เราหยิบยืมมาจากใคร แต่มันเป็นสิ่งที่เรา “เป็น”

แม้ว่าวันนี้คนใต้ไทยพุทธจะมองว่าตัวเองเป็นไทยโดยสมบูรณ์ แต่แท้จริงแล้ว ความเป็นมลายูไม่เคยหายไปจากสายเลือด

เราไม่ได้รับสิ่งเหล่านี้มาจากมลายู แต่ “เรา” คือมลายูมาตั้งแต่ต้น เราคือผู้สืบทอดวัฒนธรรมเหล่านี้มาโดยสายเลือด เราเติบโตมากับมันโดยไม่เคยรู้สึกว่าเป็นของแปลกแยก  นี่คือร่องรอยของความเป็นมลายูที่ยังคงอยู่ในคนใต้ โดยที่หลายคนอาจไม่เคยรู้ตัวมาก่อน

#ลูกหลานปู่ย่าตายายมรดกจากอาณาจักรศรีวิชัย