ปัญหาความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ เปรียบเสมือนไฟสุมขอนที่รอวันปะทุมาตลอดหน้าประวัติศาสตร์จากเชื้อไฟหลากหลายซึ่งเป็นสิ่งเร้า ยุคสมัยใดมีเชื้อไฟบริบูรณ์ ยุคนั้นสมัยนั้น ไฟโหมกระหน่ำลุกโชนยากที่จะดับมอด
ขณะที่ปัญหายังดำเนินต่อไป ในขณะที่รากแห่งปัญหายังไม่ได้รับการแก้ไข เชื้อไฟหลากรูปแบบกลับยิ่งถูกสุมเข้าไปทำให้ไฟลุกโชนขึ้น ยากที่จะดับมอดด้วยวิธีการสามัญวิธีใดวิธีหนึ่ง
การลุกโชนของปัญหาความไม่สงบ หากจะบอกว่า “ส่วนหนึ่ง” มาจาก “คนของรัฐ” เองนั่นแหละที่เป็นตัวสร้างปัญหาขึ้นมา คงจะไม่ผิดไปจากความเป็นจริงนัก
ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ซึ้งนับวันจะกลายสภาพเป้นแดนสนธยาแห่งนี้ มีหน่วยงานความมั่นคงต่าง ๆ เข้ามาปฏิบัติงานลับด้านความมั่นคงเต็มพื้นที่ ทั้งทหาร ตำรวจ ฝ่ายปกครอง ทั้งจากส่วนกลางและส่วนภูมิภาค
เครื่องมือที่สำคัญประการหนึ่งของ จนท.ที่่ทำงานด้านความมั่นคง ก็คือ “สายลับ” หรือ “แหล่งข่าว” แล้วแต่จะเลือกใช้คำไหน ซึ่งหากจะว่าไป คุณลักษณะของคนที่มาเป็น “สายลับ” หรือ “แหล่งข่าว” ส่วนใหญ่มักไม่ธรรมดา บางคนอาจจะเคยเป็นสมาชิกขบวนการแบ่งแยกดินแดนมาก่อน หลายคนอาจเคยเป็นโจร จะกลับใจ หรือไม่ ในปัจจุบันยังเป็นปัญหา..? แต่ที่่สำคัญ สายลับ หรือแหล่งข่าวจำนวนมาก มักมีส่วนเกี่ยวข้องกับการกระทำละเมิดกฎหมาย
จนท.ของรัฐ มักจะใช้บุคลากรเหล่านี้ ในการเสาะแสวงหาข่าวสารมีค่าด้านความมั่นคง โดยให้ค่าตอบแทนแก่แหล่งข่าวเป็นผลประโยชน์ต่าง ๆ ทั้ง ทรัพย์สินเงินทอง สิทธิประโยชน์ลับ ๆ หรือแม้แต่กระทั่งเป็นหลักประกันเรื่องของอำนาจรัฐให้แก่สายลับ หรือแหล่งข่าว มุ่งสู่เป้าหมายโดยไม่สนใจผลกระทบรอบข้าง พยายามอุ้มชูปกป้องคนเหล่านี้ ตราบเท่าที่ จนท.รัฐเหล่านั้นยังได้ประโยชน์อยู่
โอกาสต่อไป ผมจะมาเล่าเรื่องของสายลับ หรือแหล่งข่าว ที่มีส่วนในการโหมกระพือไฟใต้ครับ…